Vijf succesfactoren voor inclusiever onderwijs
13-12-2019
“Ik mag niet meer doorverwijzen.” Dat beeld hebben veel leraren van inclusief onderwijs. “Onhaalbaar natuurlijk”, weet Neely Anne de Ronde, lector inclusieve klassen aan Driestar hogeschool . Ze pleit ervoor de term ‘inclusief’ te vervangen door ‘inclusiever’. En ze noemt vijf succesfactoren voor inclusiever onderwijs.
Tussen ideaal en twijfel
Eerst de basis: waarom willen scholen inclusief onderwijs bieden? “Omdat ze leerlingen willen bijbrengen dat iedereen ertoe doet”, weet de lector. “Inclusief onderwijs heeft een socialiserende functie.” Ze spreekt veel leerkrachten en schoolleiders en vrijwel zonder uitzondering vinden ze dat een mooi ideaal. “Zeker ook op christelijke scholen. Er zijn veel rijke Bijbelverhalen over omgaan en omzien naar de ander en ook over de boodschap dat iedereen gaven en talenten heeft. Maar de leraren ervaren een spanning: enerzijds dat mooie ideaal, een opdracht misschien zelfs, anderzijds de twijfel: heb ik de kennis en kunde en kan ik voldoen aan de verwachtingen van ouders?”
Succesfactoren
Juist daarom ook is het van belang om met het hele team te streven naar inclusiever onderwijs, weet De Ronde. Want hoewel inclusiever onderwijs contextgebonden is, ziet ze dat succesvolle inclusievere scholen wel degelijk bepaalde overeenkomsten hebben. Dit zijn de vijf succesfactoren:
- Inclusiever onderwijs wordt door het hele team gedragen. Zorg voor een duidelijke missie en visie. Het hele team wordt meegenomen, expertise gedeeld zonder dat leraren ervaren dat ze overal goed in moeten zijn. “Op succesvolle inclusievere scholen heerst een heel andere cultuur”, ziet De Ronde. “Alle leerlingen worden als de verantwoordelijkheid van iedereen gezien.”
- Maak een vierjarenplan. Met elkaar. Welke leerlingen kunnen we nu geen plek bieden maar willen we over vier jaar wel een plek bieden? Welke expertise hebben we al? Welke expertise gaan we leren, inhuren, of bijvoorbeeld coteachen?
- Zie inclusiever onderwijs als een ontwikkeling. Succesvolle inclusievere scholen denken niet: het moet met een jaar klaar zijn. Ze hebben de ruimte. Zowel in tijd als in mogelijkheden. De Ronde: “Als het welbevinden van een leerling in het gedrang is of de groep is niet meer veilig, is speciaal onderwijs nog een optie.” En je hoeft het niet allemaal alleen te doen. “Huur expertise in als je het zelf niet kunt.”
- Verminder de bureaucratie. Ja, veel bureaucratie wordt veroorzaakt door landelijke regelgeving en ook samenwerkingsverbanden passend onderwijs kunnen er wat van. Maar scholen kunnen hierin zelf ook minderen. “Inclusiever onderwijs bieden onder schooltijd is één ding, maar daarna begint het pas”, weet De Ronde. “Contact met ouders, andere hulpverleners, rapporteren aan het samenwerkingsverband… Dan ervaren leraren echt dat het er ‘bovenop’ komt.” Kijk wat absoluut nodig is, en doe alleen dat en investeer in de zorgstructuur op school
- Blijf in gesprek met ouders. Zodat een leerling nooit onverwacht doorverwezen wordt.
Een beetje meer ontspanning is, kortom, welkom als scholen inclusiever willen worden. “De definitie is flexibel en wat scholen kunnen aanbieden is contextgebonden. Maak gebruik van de faciliteiten in je omgeving,” adviseert De Ronde. “En kijk naar elkaar. Er zijn zo veel mooie voorbeelden in Nederland.”
Op woensdag 12 februari 2020 vindt in Spant! Bussum de eerste landelijke conferentie plaats rond het thema 'Naar Inclusiever Onderwijs'. De minister van Onderwijs Arie Slob en de minister van Gehandicaptenzaken Rick Brink hebben hun medewerking toegezegd. Verus organiseert deze dag samen met VOS/ABB, LVGS en NCOJ. Welkom!
Bron: Verus
« Terug naar het overzicht